Ergens in ons lichaam leven sporen van alles wat we hebben meegemaakt. Niet als letterlijke herinneringen, maar als spanningen, ademhalingspatronen, verkrampingen, overlevingsreacties en gebieden waar we onszelf niet meer helemaal voelen. Ons lichaam vergeet niet. En juist boosheid is een emotie die men verrassend vaak terugvindt in ingeslapen vorm: niet zichtbaar, niet uitgesproken, maar voelbaar in het lijf als een onderstroom.

In mijn werk zie ik hoe boosheid – wanneer zij niet doorvoeld of geuit mocht worden – verandert in fysieke blokkade. Niet omdat die boosheid verkeerd was, maar omdat het toen niet veilig voelde om haar te laten bestaan.

Body Remember Trauma Therapie (BRTT) en de polyvagaaltheorie geven samen een helder beeld van wat er gebeurt wanneer emoties inslapen, en hoe het lichaam ze later voorzichtig probeert wakker te maken.

Waarom boosheid zo vaak wordt vastgezet

Veel mensen zijn bang om boos te zijn. Ze hebben geleerd dat boosheid gevaarlijk is, dat het leidt tot conflict, afwijzing, escalatie of schaamte. Vooral gevoelige of conflictmijdende mensen hebben een patroon ontwikkeld waarin ze hun boosheid niet eens meer herkennen. Ze zijn “te snel begripvol”, te aangepast, te meegaand.

Maar boosheid hoort bij het leven.

Het is geen destructie, maar informatie.

Boosheid vertelt:

“Hier is een grens. Hier word ik geraakt. Hier gaat iets tegen mijn waarheid in.” 

Wanneer zo’n grens jarenlang niet verdedigd wordt, ontstaat er niet alleen emotioneel, maar ook fysiek een prijs. Het lichaam neemt de taak over om te beschermen wat jij niet kon beschermen.

En dat is precies waar de polyvagaaltheorie helderheid brengt. 

Polyvagaaltheorie: wat er in je lichaam gebeurt wanneer boosheid wordt onderdrukt

De polyvagaaltheorie, ontwikkeld door Stephen Porges, laat zien dat ons autonome zenuwstelsel drie belangrijke standen kent. Deze standen bepalen of we:

aanwezig zijn

bevriezen

of in actie komen

Het gaat niet om psychologie, maar om biologie. 

1. De Ventraal-Vagale Stand – Verbinding en Veiligheid

Dit is de staat waarin we ons veilig voelen.

Je adem stroomt rustig, je gezicht is zacht, je kunt helder denken en voelen. In deze staat kun je boosheid gezond uiten: rustig, begrensd, aanwezig.

2. De Sympathische Stand – Actie, Boosheid, Bescherming

Wanneer iets je raakt, geeft je lichaam een natuurlijke sympathische reactie: een activering. Je hartslag stijgt iets, je spieren spannen aan en je krijgt de impuls om te handelen.

Boosheid hoort bij dit systeem. Het helpt je om op te komen voor jezelf.

Zolang je je veilig genoeg voelt, is deze boosheid gezond.

3. De Dorsaal-Vagale Stand – Freeze en Inslapen

Maar wanneer boosheid niet kan bewegen – omdat het niet veilig is, omdat het je als kind verboden werd, omdat je overleefde door stil te zijn – dan schakelt het lichaam over naar een andere staat: freeze.

Het lichaam gaat uit.

De boosheid stopt niet.

De energie blijft, maar sluit zich op in het lijf.

Dit noemen we ingeslapen energie.

Dorsaal voelt als:

vermoeidheid

leegte

afvlakking

niet meer voelen

bevriezing

jezelf kwijtraken

Het lichaam kiest dit niet bewust. Het doet het om je te beschermen. 

Hoe ingeslapen boosheid zich fysiek uit

Wanneer iemand boosheid jarenlang niet heeft kunnen uiten, zie je vaak heel specifieke lichamelijke signalen:

een vernauwde ademhaling

druk op de borst

spanning in onderbuik of bekken

een ‘dicht’ gevoel in de keel

verstrakte kaken

chronische schouder- en nekspanning

een lichaam dat altijd alert is, maar tegelijk uitgeput

het gevoel nergens écht grond te hebben

Dit is geen karaktertrek en ook geen tekortkoming.

Het is een fysiologische reactie op jarenlang moeten inslikken wat eigenlijk naar buiten wilde.

Het lichaam bezit een ongelooflijke loyaliteit:

als jij iets niet kon voelen, voelt jouw lichaam het voor jou.

Hoe Body Remember Trauma Therapie met deze ingeslapen energie werkt

BRTT gaat uit van een eenvoudig principe:

het lichaam weet hoe het emotionele energie moet vrijmaken, als het daar de kans voor krijgt 

Niet via denken, analyseren of praten – maar via fysieke ontlading van oude beschermingsreacties. Tijdens BRTT zie ik vaak dat het lichaam precies datgene doet wat het destijds niet kon:

kleine trillingen

warmtestromen

spanning die loskomt in benen of armen

een impuls om te duwen, uit te reiken, geluid te maken

adem die plots dieper wordt

een duidelijke innerlijke grens die voelbaar wordt

Dat zijn geen willekeurige reacties.

Dat zijn incomplete bewegingen van het sympathische systeem – boosheid, kracht, bescherming – die eindelijk worden afgemaakt.

In deze veilige setting kan het lichaam de energie die ooit in freeze ging alsnog laten stromen.

Het is een diep proces, maar vaak ook een heel zacht proces.

Boosheid wordt weer beschermend in plaats van verstikkend

Wanneer boosheid via het lichaam kan bewegen, verandert ze van kwaliteit.

Ze wordt:

warm

helder

stevig

begrenzend

levendig

richtinggevend

Niet explosief.

Niet gevaarlijk.

Maar eerlijk.

Je voelt ineens: “Dit ben ik. Dit is mijn ruimte. Dit klopt voor mij.”

De polyvagaaltheorie verklaart waarom:

Je zenuwstelsel keert terug van dorsaal (freeze) naar sympathische actie (kracht) naar ventraal (veiligheid).

Die beweging is heling.

BRTT faciliteert precies die overgang.

Boosheid als weg naar zelfliefde

Wat ik keer op keer zie:

Onder ingeslapen boosheid ligt geen hardheid, maar kwetsbaarheid.

Onder boosheid ligt:

je behoefte aan veiligheid

je verlangen naar respect

je hunkering naar gezien worden

je recht om ruimte in te nemen

je verlangen om trouw te zijn aan jezelf

Wanneer de ingeslapen boosheid vrijkomt, ontstaat er een enorme innerlijke ontspanning. De plek die ooit gevuld was met spanning, komt vrij voor iets anders: 

liefde. zachtheid. aanwezigheid. ruimte

Het lichaam laat boosheid niet los omdat het kwaad is.

Het laat boosheid los omdat het eindelijk veilig is om jezelf weer toe te laten.

Tot slot: Het lichaam onthoudt – maar het bevrijdt ook

Boosheid is nooit het probleem geweest.

Het probleem was dat je er destijds alleen mee was.

Dat het niet veilig voelde om haar toe te laten.

BRTT en de polyvagaaltheorie samen laten zien dat ingeslapen boosheid geen karakterfout is, maar een beschermingsreactie van een lichaam dat zijn best deed om jou te helpen overleven.

Wanneer deze ingeslapen energie eindelijk mag ontwaken, komt ook jij weer tot leven.

Je lichaam weet de weg naar vrijheid. Het wacht alleen tot jij veilig genoeg bent om thuis te komen.