Wanneer je aan stress of gevaar denkt, denk je misschien meteen aan de bekende reacties: vechten, vluchten, of bevriezen. Maar er bestaat nog een vierde reactie waar veel mensen (onbewust) in terechtkomen: fawning.

Wat is fawning?

Fawning is een automatische stressreactie waarbij je probeert veiligheid te verkrijgen door jezelf aan te passen aan de ander. Je maakt jezelf klein, stelt de ander gerust, vermijdt conflict en zoekt goedkeuring — vaak ten koste van je eigen grenzen, gevoelens en behoeften.

• Voorbeelden van fawning:
• “Sorry” zeggen terwijl je eigenlijk niets fout hebt gedaan.
• Automatisch glimlachen of instemmen, ook al voel je je onveilig of ongemakkelijk.
• Snel de ander geruststellen of helpen, zelfs als je zelf uitgeput bent.
• Je gevoelens inslikken om de sfeer goed te houden.

Fawning ontwikkelt zich vaak bij mensen die langdurig in een omgeving zijn geweest waar hun emoties, behoeften of grenzen niet welkom waren — bijvoorbeeld in een gezin met veel onvoorspelbaarheid, spanning of emotionele afwezigheid. Het wordt dan een manier om te overleven: als ik lief ben, niet lastig doe en me aanpas, dan ben ik veilig.

De andere stressreacties kort uitgelegd

Om fawning goed te begrijpen, helpt het om ook de andere reacties te kennen:

Vechten: Je zet je schrap, confronteert, verdedigt, gaat de strijd aan.

Vluchten: Je ontwijkt, sluit af, trekt je terug of zoekt afleiding.

Bevriezen: Je verstijft, raakt verdoofd of voelt je afgesneden van jezelf.

Fawning: Je richt je naar buiten, past je aan, zorgt voor de ander om afwijzing of conflict te vermijden.

Elke reactie is een poging van je zenuwstelsel om je te beschermen. Geen van deze reacties is 'verkeerd' — maar als ze chronisch worden, kunnen ze je leven gaan beheersen.

De hooiberg: hoe stress zich opstapelt in je systeem

Stel je je zenuwstelsel voor als een grote hooischuur. Elke keer dat je iets meemaakt wat je zenuwstelsel als onveilig registreert (zoals afwijzing, spanning, kritiek), komt er een plukje hooi bij.

Als je de tijd en veiligheid hebt om deze ervaringen te verwerken, blijft je hooiberg klein. Maar als je keer op keer situaties moet overleven waarin je geen ruimte had voor je eigen emoties, dan groeit de hooiberg gestaag. Vooral fawning-reacties worden hier gemakkelijk in opgeslagen, omdat ze vaak onzichtbaar en sociaal wenselijk zijn.

De stille hooiberg van fawning

Een van de verraderlijke dingen aan fawning is dat het er aan de buitenkant vaak ‘goed’ uitziet: je bent behulpzaam, vriendelijk, zorgzaam. Maar binnenin bouwt zich spanning op. Je raakt los van je ware gevoelens, je zegt ja als je nee bedoelt, en je raakt jezelf stukje bij beetje kwijt.

Hoe je kunt beginnen met afbouwen

🌀 Stap 1: Herkennen

Word je bewust van je automatische neiging om te pleasen, je aan te passen of jezelf te vergeten.

🌿 Stap 2: Leren reguleren

Wanneer je je veilig voelt, kun je oefenen met kleine momenten van zelfexpressie. Ademhaling, lichaamswerk en rust helpen om je zenuwstelsel te kalmeren.

🧭 Stap 3: Herinner wie jij bent

Onder die hooiberg ligt een krachtig, levend mens met verlangens, grenzen en een stem. Je hoeft je niet kleiner te maken om erbij te horen.

💬 Stap 4: Zoek steun

Fawning is een reactie die meestal in relatie is ontstaan — en die je dus ook in relatie kunt helen. Therapie, coaching of een veilig contact helpen je ruimte te maken voor wie jij bent, zonder je aan te passen.

Tot slot

Fawning is geen zwakte, maar een intelligent beschermingsmechanisme dat ooit noodzakelijk was. Het probleem ontstaat pas wanneer het chronisch wordt en je steeds verder afdrijft van jezelf. Door bewustzijn, zelfcompassie en veilige verbinding kun je de lagen van de hooiberg voorzichtig afbouwen — tot je weer bij je kern komt.

• Je mag bestaan, ook als je niet pleast.
• Je mag ruimte innemen, ook als het ongemakkelijk voelt.
• Je hoeft niet lief gevonden te worden om waardevol te zijn.

Herken jij jezelf in fawning en wil je leren hoe je weer ruimte mag innemen zonder je aan te passen? Je bent niet alleen — laten we samen die hooiberg afbouwen. 💛

#fawning #pleasen #traumarespons #zenuwstelsel #zelfzorg #persoonlijkegroei #vechtenvluchtenbevriezenfawn #hoogsensitief #heling #innerlijkekind #burnoutherstel #lichaamsgerichtwerk #emotieregulatie #polyvagaltheorie #selfhealing #mentalhealthawareness

Liefs Elly

Wil je meer weten?

https://evbalans.nl/over-trauma-btt/uitleg-trauma-brtt-r-trb-r